ตกขาว เกิดจากอะไร สีแบบไหนบอกโรคอะไรได้บ้าง

ตกขาว เป็นเรื่องธรรมชาติที่พบได้ทั่วไปในผู้หญิง เป็นตัวบ่งชี้ของสุขภาพทางเพศ ตกขาวประกอบด้วยของเหลว และเซลล์ที่ตายแล้วหลั่งออกจากปากมดลูกและช่องคลอด ซึ่งเป็นกระบวนการรักษาสมดุลของค่า pH ที่ดี และป้องกันการติดเชื้อ แม้ว่าอาการตกขาวระหว่างมีประจำเดือนจะเป็นเรื่องปกติ แต่หากมีการเปลี่ยนแปลงของสีของ ความถี่ หรือกลิ่น ทั้งหมดล้วนส่งสัญญาณถึงปัญหาที่ซ่อนอยู่ได้ สำหรับผู้หญิงที่มีอาการปกติ อาจไม่จำเป็นต้องพบแพทย์ แต่สำหรับอาการตกขาวบางประเภทจำเป็นต้องได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที จากแพทย์เฉพาะทางด้านสุขภาพทางเพศ เช่น ตกขาวคล้ายคอทเทจชีส ตกขาวมีกลิ่นรุนแรง หรือมีอาการคันหรือแสบช่องคลอด ซึ่งอาจบ่งบอกถึงการติดเชื้อ บทความนี้จะมาทำความรู้จักกับอาการตกขาวเกิดจากอะไร มักเกิดกับใครบ้าง รวมถึงสีของตกขาวที่แตกต่างกัน เช่น ตกขาวสีเหลือง, ตกขาวสีเขียว, ตกขาวมีกลิ่น, ตกขาวเป็นก้อนแป้ง, ตกขาวสีชมพู, ตกขาวสีน้ำตาล บอกถึงอะไรได้บ้าง การทราบถึงความแตกต่างของตกขาวถือเป็นสิ่งสำคัญในการดูแลสุขภาพ และความเป็นอยู่ที่ดีทางเพศของสตรี มาหาคำตอบได้ในบทความนี้ค่ะ

ตกขาวเกิดจากอะไร

ตกขาว (Leukorrhea) คือ สารคัดหลั่งที่ถูกขับออกมาจากช่องคลอด เป็นส่วนหนึ่งของการทำงานของร่างกายตามธรรมชาติ และมักเป็นสัญญาณว่าระบบสืบพันธุ์ทำงานเป็นปกติ ตกขาวมีหน้าที่ช่วยหล่อลื่น ลดการระคายเคืองและป้องกันการติดเชื้อในช่องคลอด สำหรับลักษณะของตกขาว เช่น สี ความถี่ และกลิ่นอาจแตกต่างกันไปในแต่ละคน ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับปัจจัยต่าง ๆ เช่น

ระยะรอบประจำเดือน (Menstrual phase) : ในช่วงมีประจำเดือน ตกขาวมีแนวโน้มน้อยที่สุดและอาจปรากฏเป็นเลือดปนกับมูกปากมดลูก

วันแรกที่มีประจำเดือนจนถึงวันก่อนที่จะมีการตกไข่ (Follicular) : ระดับฮอร์โมนเอสโตรเจนจะเพิ่มขึ้น ส่งผลให้การผลิตมูกปากมดลูกเพิ่มขึ้น เมือกนี้มักจะใสหรือขุ่นเล็กน้อยและมีปริมาณมากขึ้น

การตกไข่ (Ovulation) : ในช่วงที่มีการตกไข่ มูกไข่ตก หรือ มูกปากมดลูกจะบางลง ชัดขึ้นและลื่นมากขึ้น คล้ายกับไข่ขาว เมือกประเภทนี้ส่งเสริมการอยู่รอดของตัวอสุจิและช่วยให้การปฏิสนธิมีประสิทธิภาพมากขึ้น

ระยะเวลาหลังการตกไข่ (Luteal phase) : หลังจากการตกไข่ ระดับฮอร์โมนเอสโตรเจนจะลดลง และระดับฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนจะเพิ่มขึ้น การเปลี่ยนแปลงนี้อาจส่งผลให้ตกขาวข้นขึ้นและมีเนื้อครีมมากขึ้น

การตั้งครรภ์ (Pregnancy) : ในการตั้งครรภ์ระยะแรก ตกขาวอาจเพิ่มขึ้นเนื่องจากการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน ตกขาวโดยทั่วไปจะเป็นสีขาวขุ่นหรือใสและไม่มีกลิ่น

กล่าวโดยสรุป อาการตกขาวช่วยรักษาสุขภาพช่องคลอด โดยร่างกายจะทำการชะล้างเซลล์ที่ตายแล้วออกจากร่างกาย เพื่อป้องกันการติดเชื้อและรักษาค่า pH ให้มีความเป็นกรดเล็กน้อย เพื่อยับยั้งการเจริญเติบโตของแบคทีเรียที่เป็นอันตราย อย่างไรก็ตามการเปลี่ยนแปลงของสี ความสม่ำเสมอ หรือกลิ่นอาจบ่งบอกถึงการติดเชื้อหรือปัญหาสุขภาพอื่น ๆ เช่น ภาวะช่องคลอดอักเสบจากเชื้อแบคทีเรีย การติดเชื้อยีสต์ หรือการติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์ เป็นสิ่งสำคัญสำหรับแต่ละคนที่จะต้องใส่ใจกับการเปลี่ยนแปลงของตกขาว และไปพบแพทย์หากสังเกตเห็นอาการผิดปกติใด ๆ เพื่อรักษาได้อย่างทันท่วงที

ความแตกต่างระหว่างตกขาวปกติ กับ ผิดปกติ

ตกขาวเป็นเรื่องปกติของระบบสืบพันธุ์ของผู้หญิง ช่วยให้ช่องคลอดสะอาดและมีสุขภาพดี อย่างไรก็ตาม การเปลี่ยนแปลงของสี ความสม่ำเสมอ หรือกลิ่นของตกขาวในบางครั้งอาจบ่งบอกถึงปัญหาที่ซ่อนอยู่ได้เช่นกัน ต่อไปนี้เป็นข้อแตกต่างระหว่างของอาการปกติและผิดปกติ

• ตกขาวปกติ

สี : โดยทั่วไปจะมีสีขาวใสหรือสีน้ำนม

ลักษณะตกขาว : อาจแตกต่างกันไปตั้งแต่เป็นเนื้อบางและเป็นน้ำ ไปจนถึงข้นเหนียว ขึ้นอยู่กับระยะของรอบประจำเดือน

จำนวน : มีตั้งแต่น้อยไปจนถึงปานกลาง

กลิ่น : มีกลิ่นอ่อน ๆ หรือไม่มีเลย

ระยะเวลา : เพิ่มขึ้นในระหว่างการตกไข่และอาจสังเกตเห็นได้ชัดเจนมากขึ้นระหว่างการกระตุ้นทางเพศหรือการออกกำลังกาย

• ตกขาวผิดปกติ

สี : ตกขาวสีเหลือง สีเขียว สีเทา หรือมีเลือดปนอาจบ่งบอกถึงการติดเชื้อหรือปัญหาอื่น ๆ

ลักษณะของตกขาว : ข้น จับกันเป็นก้อน หรือมีฟองออกมาอาจเป็นสัญญาณของการติดเชื้อ

กลิ่น : กลิ่นเหม็นรุนแรง มีกลิ่นคาว หรือกลิ่นเน่าเสีย อาจเป็นสัญญาณของการติดเชื้อได้

อาการคันหรือการระคายเคือง : มีของเหลวไหลออกมาพร้อมกับอาการคัน แสบร้อน แดง หรือการระคายเคืองบริเวณช่องคลอด อาจบ่งบอกถึงการติดเชื้อหรือปัญหาอื่น ๆ

ความเจ็บปวดหรือไม่สบาย : เจ็บปวดระหว่างขับถ่ายปัสสาวะ มีเพศสัมพันธ์ หรือมีอาการปวดอุ้งเชิงกราน

สาเหตุทั่วไปของตกขาวผิดปกติ ได้แก่ ภาวะช่องคลอดอักเสบจากเชื้อแบคทีเรีย การติดเชื้อยีสต์ โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ (เช่น หนองในเทียม โรคหนองใน หรือโรคพยาธิในช่องคลอด) การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน และปฏิกิริยาต่อผลิตภัณฑ์ทำความสะอาด หากสังเกตเห็นการเปลี่ยนแปลงที่สำคัญในตกขาวที่มาพร้อมกับอาการอื่น ๆ เช่น อาการคัน กลิ่น ความเจ็บปวด หรือไม่สบายตัว สิ่งสำคัญคือต้องปรึกษาแพทย์เฉพาะทางด้านการดูแลจุดซ่อนเร้น เพื่อรับการประเมินและการรักษาที่เหมาะสมต่อไป

โรคที่มาพร้อมกับตกขาวที่ผิดปกติ

ภาวะแบคทีเรียในช่องคลอด (BV) : ภาวะช่องคลอดอักเสบจากเชื้อแบคทีเรีย เกิดจากความไม่สมดุลของแบคทีเรียในช่องคลอด ทำให้เกิดตกขาวที่มีกลิ่นคาว ซึ่งมักเป็นสีขาวหรือสีเทา

การติดเชื้อยีสต์ (Candidiasis) : เชื้อราในช่องคลอดมีสาเหตุมาจากการเจริญเติบโตของยีสต์ในช่องคลอดมากเกินไป ส่งผลให้มีของเหลวสีขาวขุ่นคล้ายคอทเทจชีส (ชีสสด) นอกจากนี้ยังอาจทำให้เกิดอาการคันและระคายเคือง

โรคพยาธิในช่องคลอด (Trichomoniasis) : นี่คือการติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์ (STI) ที่เกิดจากปรสิตที่เรียกว่า Trichomonas vaginalis อาจทำให้เกิดตกขาวลักษณะเป็นฟอง สีเหลืองเขียว มีกลิ่นเหม็น ร่วมกับอาการคันและระคายเคือง

โรคหนองในและหนองในเทียม : เป็นโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์จากแบคทีเรียที่อาจทำให้เกิดความผิดปกติร่วมกับอาการอื่น ๆ เช่น อาการปวดขณะปัสสาวะและปวดอุ้งเชิงกราน

โรคที่เกี่ยวกับกระดูกเชิงกรานอักเสบ (PID) : PID คือการติดเชื้อของอวัยวะสืบพันธุ์ มักเกิดจากโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ที่ไม่ได้รับการรักษา เช่น โรคหนองในหรือหนองในเทียม ทำให้เกิดอาการผิดปกติ รวมถึงปวดอุ้งเชิงกราน มีไข้ และมีอาการเจ็บปวดระหว่างมีเพศสัมพันธ์

มดลูกอักเสบ : การอักเสบบริเวณมดลูกอาจทำให้มีของเหลวไหลผิดปกติ โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากเกิดจากการติดเชื้อ เช่น หนองในเทียมหรือหนองใน

มะเร็งปากมดลูก : แม้ว่าตกขาวผิดปกติจะพบได้ไม่บ่อยนัก แต่อาการผิดปกติอาจเป็นสัญญาณของมะเร็งปากมดลูก โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากมีอาการอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องร่วมด้วย เช่น เลือดออกผิดปกติหรือปวดกระดูกเชิงกราน

ตกขาวสีเหลือง เกิดจากอะไรและมีอาการอย่างไร

สาเหตุ : การติดเชื้อแบคทีเรีย หนองใน ไวรัส พยาธิ โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ (STI)

อาการ : คัน แสบเวลาปัสสาวะ มีกลิ่นคาว

ตกขาวสีเขียว เกิดจากอะไรและมีอาการอย่างไร

เกิดจาก : การติดเชื้อแบคทีเรีย ไวรัส พยาธิ หนองในแท้และเทียม โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ (STI)

อาการ : ตกขาวมีลักษณะเป็นก้อน ข้นเหนียว มีกลิ่น

ตกขาวสีชมพู เกิดจากอะไรและมีอาการอย่างไร

เกิดจาก : การลอกหลุดของเยื่อบุโพรงมดลูก

อาการ : เกิดขณะมีรอบเดือน มักพบช่วงหลังคลอด บางครั้งเรียกว่า น้ำคาวปลา

ตกขาวเป็นก้อนแป้ง เกิดจากอะไรและมีอาการอย่างไร

เกิดจาก : การติดเชื้อราในช่องคลอด

อาการ : มีผื่นแดง บวม รู้สึกแสบร้อนเวลาปัสสาวะหรือมีเพศสัมพันธ์

ตกขาวมีกลิ่น สาเหตุและอาการ

เกิดจาก : ช่องคลอดอักเสบจากแบคทีเรีย เชื้อรา พยาธิ โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ (STI)

อาการ : อาการคัน ปวดแสบช่องคลอดขณะปัสสาวะ กลิ่นรุนแรงคล้ายปลาเค็ม

 

ตกขาวแบบไหนควรรีบไปพบแพทย์

• คัน เจ็บ แสบร้อน หรือระคายเคืองบริเวณช่องคลอด
• ตกขาวมีลักษณะเป็นฟอง หรือคล้ายแป้งเปียก
• ตกขาวมีสีเหลือง เขียว หรือเทา
• เลือดออกกะปริดกะปรอยในช่วงที่ไม่มีประจำเดือน
• มีกลิ่นรุนแรง

แชร์เคล็ดลับการดูแลช่องคลอด ลดความเสี่ยงภาวะตกขาวผิดปกติ

การดูแลสุขภาพช่องคลอดที่ดี เป็นสิ่งสำคัญในการลดความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะตกขาวผิดปกติ ส่งเสริมสุขภาพช่องคลอดโดยรวม ต่อไปนี้คือคำแนะนำบางประการในการดูแลสุขภาพช่องคลอดให้ห่างไกลจากอาการที่ผิดปกติ

• ปฏิบัติตามสุขอนามัยที่ดี

ล้างบริเวณอวัยวะเพศด้วยสบู่อ่อนและน้ำทุกวัน หลีกเลี่ยงการใช้สบู่ที่มีฤทธิ์รุนแรง ยาสวนล้าง หรือผลิตภัณฑ์ที่มีกลิ่นหอมบริเวณช่องคลอด เนื่องจากอาจรบกวนความสมดุลของค่า pH ตามธรรมชาติภายในช่องคลอด อาจทำให้เกิดการระคายเคืองและเกิดการติดเชื้อได้

• เช็ดน้องสาวจากด้านหน้าไปด้านหลังเสมอ

หลังทำความสะอาดน้องสาว ควรเช็ดจากด้านหน้าไปด้านหลังทุกครั้ง เพื่อป้องกันแบคทีเรียจากบริเวณทวารหนักเข้าสู่ช่องคลอดและทำให้เกิดการติดเชื้อได้

• ใช้ชุดชั้นในผ้าฝ้าย

สวมชุดชั้นในผ้าฝ้ายที่ระบายอากาศได้ดี และหลีกเลี่ยงเสื้อผ้ารัดรูปที่กักความชื้นซึ่งมีส่วนช่วยส่งเสริมการเจริญเติบโตของแบคทีเรีย นอกจากนี้ควรหมั่นเปลี่ยนเสื้อผ้า หรือชุดชั้นในที่เปียกชื้นทันที อย่าปล่อยให้เกิดจากหมักหมม

• มีเพศสัมพันธ์อย่างปลอดภัย

ใช้ถุงยางอนามัยเพื่อป้องกันการติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์ (STI) และหลีกเลี่ยงการใช้เซ็กส์ทอยร่วมกัน หรือตรวจสอบให้แน่ใจว่ามีการทำความสะอาดอย่างทั่วถึงก่อนหรือระหว่างการใช้

• รักษาร่างกายให้ชุ่มชื้น

ดื่มน้ำปริมาณที่เพียงพอเพื่อให้ร่างกายไม่ขาดน้ำ ซึ่งสามารถช่วยรักษาระดับความชื้น ส่งเสริมสุขภาพภายในช่องคลอดให้แข็งแรงมากขึ้น

• จำกัดการสวนล้าง

หลีกเลี่ยงการสวนล้างช่องคลอด เนื่องจากการสวนล้างอาจไปรบกวนสมดุลตามธรรมชาติของแบคทีเรียในช่องคลอด และเพิ่มความเสี่ยงต่อการติดเชื้อ

• รับประทานอาหารที่สมดุล

อาหารที่มีประโยชน์อุดมด้วยสารอาหารจำเป็นต่อร่างกาย อาทิ ผักผลไม้ ธัญพืช และอาหารที่มีโพรไบโอติกส์ ล้วนมีส่วนสำคัญในการช่วยรักษาสมดุลของสุขภาพช่องคลอดโดยรวม

• จัดการรักษาโรคบางโรคให้หายเป็นปกติ

หากคุณมีโรคเบาหวานหรืออาการเรื้อรังอื่น ๆ ที่ไม่สามารถควบคุมได้ อาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการติดเชื้อในช่องคลอด

• ขอคำแนะนำจากแพทย์

หากคุณมีอาการผิดปกติ เช่น ช่องคลอดมีกลิ่น อาการคันช่องคลอด หรือไม่สบายตัว โปรดปรึกษาแพทย์เฉพาะทางด้านสุขภาพทางเพศทันที การตรวจหาและรักษาโรคติดเชื้อในช่องคลอดหรือภาวะอื่น ๆ ในระยะเริ่มต้น สามารถช่วยป้องกันภาวะแทรกซ้อนและช่วยให้ฟื้นตัวได้เร็วขึ้น

บทบาทของอาหารต่อสุขภาพของช่องคลอด

• การดื่มน้ำในปริมาณที่เพียงพอจะช่วยรักษาระดับความชุ่มชื้นแก่เยื่อเมือกในช่องคลอด ป้องกันความแห้งกร้านและส่งเสริมการมีตกขาวที่ดี
• อาหารที่อุดมไปด้วย วิตามิน (A, C, D, E) แร่ธาตุ (สังกะสี แมกนีเซียม) และกรดไขมันโอเมก้า 3 ช่วยสนับสนุนการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันและป้องกันการติดเชื้อในช่องคลอด
• โพรไบโอติกส์ (Probiotics) เป็นแบคทีเรียมีชีวิตที่มีประโยชน์ที่อาศัยอยู่ในลำไส้ ซึ่งส่งเสริมสุขภาพของลำไส้ และยังส่งผลต่อสุขภาพช่องคลอดอีกด้วย อาหารที่มีโพรไบโอติกส์ อาทิ โยเกิร์ต คีเฟอร์ (Kefir) กะหล่ำปลีดอง ดาร์กช็อกโกแลต กิมจิ ฯลฯ
• ควรรับประทานอาหารที่มีน้ำตาลสูงและคาร์โบไฮเดรตขัดสีแต่พอดี เนื่องจากมีส่วนทำให้เกิดการติดเชื้อยีสต์ได้
• การบริโภคแอลกอฮอล์และคาเฟอีนมากเกินไป อาจทำให้ร่างกายขาดน้ำ รวมถึงทำให้เกิดอาการช่องคลอดแห้งและระคายเคืองตามมา
• อาหารที่มีเส้นใยสูงจากผลไม้ ผัก ธัญพืช และพืชตระกูลถั่ว ส่งเสริมสุขภาพทางเดินอาหาร ระบบย่อยอาหารที่ดีช่วยส่งเสริมต่อสุขภาพของช่องคลอดโดยอ้อม
• อาหารแปรรูป สารปรุงแต่งเทียมและการบริโภคไขมันอิ่มตัวมากเกินไป อาจทำให้เกิดการอักเสบของร่างกาย ซึ่งอาจรวมถึงช่องคลอดได้ด้วย

วิธีรักษาอาการตกขาว

ในกรณีที่เป็นตกขาวปกติ ไม่จำเป็นต้องทำการรักษาใด ๆ แค่ปฏิบัติตามสุขอนามัยที่ดีก็เพียงพอแล้ว แต่หากเป็นอาการตกขาวผิดปกติ จำเป็นต้องปรึกษาแพทย์เฉพาะทาง เพื่อเข้ารับการตรวจวินัจฉัยอาการและเลือกวิธีรักษาอย่างเหมาะสมต่อไป ซึ่งอาจเป็นการใช้ยาปฏิชีวนะ ยาทาเฉพาะที่ หรือยาเหน็บช่องคลอด

คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับตกขาว

ตกขาวคืออะไร?

ตกขาวคือสารคัดหลั่งจากช่องคลอดที่มีหน้าที่ช่วยทำความสะอาดและรักษาสมดุลภายในช่องคลอด ตกขาวปกติมักมีสีขาวใสหรือขุ่นเล็กน้อยและไม่มีกลิ่นแรง

ตกขาวผิดปกติเกิดจากอะไร?

ตกขาวผิดปกติอาจเกิดจากการติดเชื้อ เช่น เชื้อราในช่องคลอด การติดเชื้อแบคทีเรีย หรือโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ หากตกขาวมีกลิ่นเหม็น สีเปลี่ยน หรือมีอาการคัน ควรพบแพทย์

ตกขาวสีเหลืองบ่งบอกถึงอะไร?

ตกขาวสีเหลืองอาจบ่งบอกถึงการติดเชื้อแบคทีเรียหรือโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ หากมีอาการอื่นร่วมด้วย เช่น กลิ่นเหม็นหรือคัน ควรปรึกษาแพทย์

วิธีป้องกันตกขาวผิดปกติทำอย่างไร?

วิธีป้องกันตกขาวผิดปกติ ได้แก่ การรักษาสุขอนามัยส่วนบุคคล เลือกผลิตภัณฑ์ดูแลจุดซ่อนเร้นที่อ่อนโยน และหลีกเลี่ยงการใช้สารเคมีในช่องคลอด

ควรทำอย่างไรหากตกขาวผิดปกติ?

หากตกขาวผิดปกติ เช่น มีกลิ่นแรง สีเปลี่ยน หรือมีอาการคัน ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับการตรวจวินิจฉัยและรักษาอย่างเหมาะสม

สรุป

อาการตกขาวเกิดจากอะไร ถึงแม้จะเป็นเรื่องปกติที่เกิดขึ้นได้กับผู้หญิงทุกคน แต่หากมีอาการรุนแรง ย่อมส่งผลกระทบต่อปัญหาสุขภาพทั้งกับตัวคุณเองและคู่รัก อย่าปล่อยให้ภาวะดังกล่าวมาบ่อนทำลายความสุขในชีวิต Genitique Clinic ยินดีเป็นพื้นที่ปลอดภัย และให้คำแนะนำกับคนไข้ที่มีปัญหา เพราะที่นี่คือคลินิกเฉพาะทาง ดำเนินงานโดยสูตินรีแพทย์เฉพาะทางความงามจุดซ่อนเร้นและสุขภาพทางเพศ สนใจสอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมที่หมายเลขโทรศัพท์ 062-924-4966 หรือ Line: @Genitiqueclinic เรายินดีให้บริการอย่างใกล้ชิดทุกเคสค่ะ